પ્રશાંત દયાળ (દીવાલઃ ભાગ-82): બેરેકમાં નિરવ શાંતિ હતી, બેરેકની બહારની એલોઝોન લાઈટ પણ ઝાંખી પડી ગઈ હોય તેવું સિન્હાને લાગી લાગી રહ્યું હતું, તેમનું મગજ જાણે બહેર મારી ગયું હતું, તેમનું ધ્યાન ત્યારે જ બેરેકના દરવાજે ઊભા રહેલા જેલ સીપાઈ સામે ગયું. તેણે અંદર આવવાની પરવાનગી માંગી, સિન્હાએ હાથના ઈશારે તેને અંદર આવવા કહ્યું તે હાથમાંથી પાણીની બોટલ સાથે આવ્યો તેણે સિન્હાના હાથમાં મીનરલ પાણીની બોટલ આપી. છેલ્લાં કેટલાય કલાકોથી મહંમદ બોલી રહ્યો હતો, પણ સિન્હાને લાગ્યું કે તેમનું ગળુ સુકાઈ ગયું હતું, સીપાઈના હાથમાંથી પાણીનો બોટલ લઈ સિન્હા પીવા લાગ્યા, સીપાઈ તેમની સામે જોઈ રહ્યો જાણે સિન્હા ઘણા દિવસથી તરસ્યા હોય તેમ ગટગટ પાણી પીવા લાગ્યા, તેઓ એક જાટકે આખી બોટલ પાણી પી ગયા, પાણી પીધા પછી સિન્હાને લાગ્યું તે તેમના શ્વાસમાં શ્વાસ આવ્યો, ત્યારે જ તેમને યાદ આવ્યું કે તેમની સામે બેઠેલા કેદીઓ કલાકોથી આમ જ બેઠા છે તેમણે પણ પાણી પીધુ ન્હોતુ, તેમણે સીપાઈને પુછ્યું બીજી બોટલ લાવ્યા છો, સીપાઈ સમજી ગયો, તે દોડતો બહાર ગયો બીજી બે બોટલો પાણીની લઈ આવ્યો. સિન્હાએ મહંમદ અને તેના સાથીઓ તરફ બોટલ આપવાનો ઈશારો કર્યો, તેઓ પાણી પીતા હતા ત્યારે સિન્હા શું વિચારી રહ્યા હતા કદાચ તેમને જ ખબર ન્હોતી. બધાએ પાણી પી લીધુ અને તેમણે સીપાઈ સામે જોયુ સીપાઈ બેરેકની બહાર જતો રહ્યો તેણે જતા બેરેકનો લોંખડનો દરવાજો આડો કર્યો.
સિન્હાએ યુસુફ સામે જોયુ, પહેલા તેણે બેરેકના દરવાજા સામે જોયુ અને પછી સિન્હા સામે જોતા કહ્યું સર અમારૂ ભાગી નિકળવાનું નક્કી જ હતુ, પણ શનિવારે ભાગવાના એક દિવસ પહેલા મને પરવેઝે પુછ્યું આપણે ભાગીને કયાં જઈશું, પરવેઝે મને આ પુછ્યું તે પહેલા તો મને પણ આ વિચાર આવ્યો ન્હોતો. તે દિવસે અમે ખુબ વિચાર કર્યો અને પછી અમને લાગ્યુ કે અમદાવાદમાં બોમ્બ ફુટયા તેમાં તો અમે કઈ જ કર્યું નથી, છતાં અમે જેલમાં છીએ. મારી દીકરીને આજે પણ સ્કુલમાં તેના મિત્રો પુછે કે તારા પપ્પા આતંકવાદી છે, દીકરીની વાત નિકળતા યુસુફની આંખ ભીની થઈ, તેણે તરત આંખ સાફ કરતા સિન્હા સામે જોઈ પુછ્યું સાહેબ અમે આતંકવાદી નથી તે તમારા કરતા સારી રીતે કોઈ જાણે છે... હું સ્કુટર લઈ નીકળુ અને કુતરાનું બચ્ચુ પણ આડુ આવે તો બ્રેક મારી દેતો હતો, હું માણસને તો કેવી રીતે મારી શકું... સિન્હા કઈ બોલ્યા નહીં. યુસુફે પરવેઝ સામે જોયું પછી કહ્યું સર અમે જેલમાંથી તો ભાગી નિકળતા પણ અમારી ઉપર લાગેલો આતંકવાદીનો સીક્કો ક્યારેય અમારો પીછો છોડતો નહીં. અમે આતંકવાદીના સીક્કા સાથે એક શહેરમાંથી બીજા શહેરમાં કુતરાની જેમ ભાગતા રહેતા હતા. પછી તેણે ઉંડો શ્વાસ લીધો અને કહ્યું સર તમારી કોર્ટ પણ અમારી વાત સાંભળવાની નથી તેની મને ખબર છે, કેસ પુરો થશે અને મને પણ ફાંસી થશે, પહેલા મને મરવાનો બહુ ડર લાગતો હતો, પણ ખબર નહીં કેમ પણ હવે તે ડર જતો રહ્યો છે. તમારે ટ્રાયલ વગર પણ મને ફાંસી આપી દેવી હોય તો આજે જ આપી દો, મારી મુમતાઝ તેની મેળે મોટી થઈ જશે, પછી યુસુફ મનોમન બબડયો, કુતરાના ગલુડીયા મોટા થઈ જ જાય છે તો મુમતાઝ તો મારી છે.
યુસુફે પરવેઝ સામે જોયું, પરવેઝે યુસુફની અધુરી વાત આગળ વધારતા કહ્યું સર રવિવારે ભાગવાનું હતું, પણ શનિવારની રાતે મેં અને યુસુફે મેજરને કહ્યું અમે ભાગવા માટે તૈયાર નથી, ત્યારે તેમને બહુ આશ્ચર્ય થયું તેમણે અમને ખુબ સમજાવ્યા, પણ અમે કહ્યું મેજર આટલી મહેનત પછી સુરંગ તૈયાર થઈ છે તો તમે બધા નિકળી જાવ, તે રાતે અમારી વચ્ચે ખુબ ઉગ્ર દલિલો થઈ પણ અમે બંન્નેએ ભાગવાની ના પાડી દીધી. તે રાતે કદાચ અમે કોઈ સુઈ શકયા ન્હોતા. સવારે અમે ઉઠ્યા ત્યારે મેજરે કહ્યું અમે જે કઈ કર્યું તેનો અમને આજે પણ અફસોસ નથી, અમે જીવવા માટે ભાગવા ન્હોતા માગતા, પણ અમે તો તને અને યુસુફને બહાર કાઢવા માટે આ બધુ કર્યું, ત્યાર પછી અમે ખુબ રડયા હતા. મેજરે કહ્યું તેઓ અમને મુકી ભાગી જાય તેવા કાયર નથી, મહંમદે પરવેઝના પગ ઉપર હાથ મુકી જાણે પોતાની લાગણી વ્યકત કરી હોય તેવું લાગ્યું, પરવેઝે કહ્યું સર સુરંગ ખોદવા માટે અમે બધા જ ખુબ મહેનત કરી પણ છેલ્લી ઘડીએ અમારા બંન્નેના કારણે પ્લાન પડતો મુકાયો અને આજે અમે તમારી સામે છીએ, સિન્હા સ્તબ્ધ થઈ ગયા હતા. તેમને લાગ્યુ કે તેમના મગજમાંથી ઓકસીઝન ખલાસ થઈ ગયો છે. મહંમદે વાતનો અંત લાવતા પરવેઝ અને યુસુફના ખભે હાથ મુકતા કહ્યું સર મારા આ બે બહાદુરોને કારણે આજે અમે અહીં છીએ, આ લોકો ભલે ઓછું ભણેલા અને ગરીબ માણસો છે અને પાછા મુસ્લમાન છે, છતાં માણસ તરીકે બહુ નેક અને ઊંચા દરજ્જાના છે. અમે અમારી વાત અહીંયા પુરી કરીએ છીએ. તમારો કાયદો તમને જે કરવાનું કહેતો હોય તે કરો, બસ તમારા અંહમના કારણે મારા બે માસુમ સાથીઓ જેલમાં આવ્યા અને કિંમત ચુકવી રહ્યા છે, તે કહેવા માટે જ મેં તમને જેલમાં બોલાવ્યા હતા.
સિન્હા એકદમ ઊભા થઈ ગયા, તેમની પાસે શબ્દો ખલાસ થઈ ગયા હતા તે ઝડપભેર બેરેકની બહાર નીકળી મેઈન ગેટ તરફ ચાલવા લાગ્યા, તેમણે બેરેકની બહાર ઊભા રહેલા સીપાઈને અને પોલીસ અધિકારીઓને કોઈ પણ પ્રકારની સૂચના પણ આપી નહીં, બેરેકના દરવાજે ઊભા રહેલા સીપાઈ કઈ સમજી શકયા નહીં, સિન્હાને લાગ્યું કે તે જલદી જેલની બહાર નીકળી જાય નહીંતર કોઈ તેમની આંખના આંસુ જોઈ જશે. તે જેલની બહાર નીકળ્યા ત્યારે રાતના ત્રણના ટકોરા વાગી રહ્યા હતા. તેમની કાર હવે તેમના ઘર તરફ દોડી રહી હતી, તેમની આંખમાં આંસુ હતા, પણ રાતના અંધારાને કારણે તેમનો ડ્રાઈવર તેમના આંસુ જોઈ શકતો ન્હોતો, તેમનું મન સતત તેમને ધીક્કારી રહ્યું હોય તેમને તેવું લાગી રહ્યું હતું, પોલીસની નોકરીમાં અનેક વખત તેમણે ખોટું કર્યું હતું પણ આટલો મોટો અનર્થ થઈ જશે તેની તેમને કલ્પના ન્હોતી સિન્હા ગુજરાત કેડરમાં આવ્યા પછી તેઓ ગુજરાતમાં દારૂ પીતા ન્હોતા, પણ ઘરે પહોંચી તેમણે પોતના વોર્ડરોબમાં રહેલી વ્હીસકીની બોટલ કાઢી અને ઉતાવળે ગ્લાસ કાઢી લાર્જ પેગ બનાવ્યો, તે વ્હીસકીનો પેગ લગાવી બકબક કરતા પોતાના મનને શાંત કરવા માગતા હતા, પણ ગ્લાસ ભર્યો ત્યારે તેમની આંખમાંથી જાણે નદી વહેતી હોય તેમ આંસુ વહેવા લાગ્યા તેમના હાથમાં વ્હીસકીનો લાર્જ પેગ ભરેલો હતો, પણ જાણે તેમના હાથમાં તાકાત રહી ન્હોતી કે તે પોતાનો હાથમાં રહેલો ગ્લાસ પોતાના હોઠ સુધી લાવે, તેમના રૂમના નાઈટ લેમ્પમાં માત્ર સિન્હા અને તેમના હાથમાં રહેલા ગ્લાસની આકૃતિ દેખાતી હતી, તે રડતા પોતાની જગ્યાએ જ ઊભા હતા, તેમની આંખમાંથી ટપકતા આંસુ તેમના વ્હીસકીના પેગમાં પડી રહ્યા હતા.
(સમાપ્ત)
દીવાલઃ ભાગ-81: યુસુફે DIG સિન્હાને કહ્યુ સર મેં જેલ સે બહાર નિકલકર સબસે પહેલા આપકા મર્ડર કરનેવાલા થા
પ્રશાંત દયાળ (દીવાલઃ ભાગ-82): બેરેકમાં નિરવ શાંતિ હતી, બેરેકની બહારની એલોઝોન લાઈટ પણ ઝાંખી પડી ગઈ હોય તેવું સિન્હાને લાગી લાગી રહ્યું હતું, તેમનું મગજ જાણે બહેર મારી ગયું હતું, તેમનું ધ્યાન ત્યારે જ બેરેકના દરવાજે ઊભા રહેલા જેલ સીપાઈ સામે ગયું. તેણે અંદર આવવાની પરવાનગી માંગી, સિન્હાએ હાથના ઈશારે તેને અંદર આવવા કહ્યું તે હાથમાંથી પાણીની બોટલ સાથે આવ્યો તેણે સિન્હાના હાથમાં મીનરલ પાણીની બોટલ આપી. છેલ્લાં કેટલાય કલાકોથી મહંમદ બોલી રહ્યો હતો, પણ સિન્હાને લાગ્યું કે તેમનું ગળુ સુકાઈ ગયું હતું, સીપાઈના હાથમાંથી પાણીનો બોટલ લઈ સિન્હા પીવા લાગ્યા, સીપાઈ તેમની સામે જોઈ રહ્યો જાણે સિન્હા ઘણા દિવસથી તરસ્યા હોય તેમ ગટગટ પાણી પીવા લાગ્યા, તેઓ એક જાટકે આખી બોટલ પાણી પી ગયા, પાણી પીધા પછી સિન્હાને લાગ્યું તે તેમના શ્વાસમાં શ્વાસ આવ્યો, ત્યારે જ તેમને યાદ આવ્યું કે તેમની સામે બેઠેલા કેદીઓ કલાકોથી આમ જ બેઠા છે તેમણે પણ પાણી પીધુ ન્હોતુ, તેમણે સીપાઈને પુછ્યું બીજી બોટલ લાવ્યા છો, સીપાઈ સમજી ગયો, તે દોડતો બહાર ગયો બીજી બે બોટલો પાણીની લઈ આવ્યો. સિન્હાએ મહંમદ અને તેના સાથીઓ તરફ બોટલ આપવાનો ઈશારો કર્યો, તેઓ પાણી પીતા હતા ત્યારે સિન્હા શું વિચારી રહ્યા હતા કદાચ તેમને જ ખબર ન્હોતી. બધાએ પાણી પી લીધુ અને તેમણે સીપાઈ સામે જોયુ સીપાઈ બેરેકની બહાર જતો રહ્યો તેણે જતા બેરેકનો લોંખડનો દરવાજો આડો કર્યો.
સિન્હાએ યુસુફ સામે જોયુ, પહેલા તેણે બેરેકના દરવાજા સામે જોયુ અને પછી સિન્હા સામે જોતા કહ્યું સર અમારૂ ભાગી નિકળવાનું નક્કી જ હતુ, પણ શનિવારે ભાગવાના એક દિવસ પહેલા મને પરવેઝે પુછ્યું આપણે ભાગીને કયાં જઈશું, પરવેઝે મને આ પુછ્યું તે પહેલા તો મને પણ આ વિચાર આવ્યો ન્હોતો. તે દિવસે અમે ખુબ વિચાર કર્યો અને પછી અમને લાગ્યુ કે અમદાવાદમાં બોમ્બ ફુટયા તેમાં તો અમે કઈ જ કર્યું નથી, છતાં અમે જેલમાં છીએ. મારી દીકરીને આજે પણ સ્કુલમાં તેના મિત્રો પુછે કે તારા પપ્પા આતંકવાદી છે, દીકરીની વાત નિકળતા યુસુફની આંખ ભીની થઈ, તેણે તરત આંખ સાફ કરતા સિન્હા સામે જોઈ પુછ્યું સાહેબ અમે આતંકવાદી નથી તે તમારા કરતા સારી રીતે કોઈ જાણે છે... હું સ્કુટર લઈ નીકળુ અને કુતરાનું બચ્ચુ પણ આડુ આવે તો બ્રેક મારી દેતો હતો, હું માણસને તો કેવી રીતે મારી શકું... સિન્હા કઈ બોલ્યા નહીં. યુસુફે પરવેઝ સામે જોયું પછી કહ્યું સર અમે જેલમાંથી તો ભાગી નિકળતા પણ અમારી ઉપર લાગેલો આતંકવાદીનો સીક્કો ક્યારેય અમારો પીછો છોડતો નહીં. અમે આતંકવાદીના સીક્કા સાથે એક શહેરમાંથી બીજા શહેરમાં કુતરાની જેમ ભાગતા રહેતા હતા. પછી તેણે ઉંડો શ્વાસ લીધો અને કહ્યું સર તમારી કોર્ટ પણ અમારી વાત સાંભળવાની નથી તેની મને ખબર છે, કેસ પુરો થશે અને મને પણ ફાંસી થશે, પહેલા મને મરવાનો બહુ ડર લાગતો હતો, પણ ખબર નહીં કેમ પણ હવે તે ડર જતો રહ્યો છે. તમારે ટ્રાયલ વગર પણ મને ફાંસી આપી દેવી હોય તો આજે જ આપી દો, મારી મુમતાઝ તેની મેળે મોટી થઈ જશે, પછી યુસુફ મનોમન બબડયો, કુતરાના ગલુડીયા મોટા થઈ જ જાય છે તો મુમતાઝ તો મારી છે.
યુસુફે પરવેઝ સામે જોયું, પરવેઝે યુસુફની અધુરી વાત આગળ વધારતા કહ્યું સર રવિવારે ભાગવાનું હતું, પણ શનિવારની રાતે મેં અને યુસુફે મેજરને કહ્યું અમે ભાગવા માટે તૈયાર નથી, ત્યારે તેમને બહુ આશ્ચર્ય થયું તેમણે અમને ખુબ સમજાવ્યા, પણ અમે કહ્યું મેજર આટલી મહેનત પછી સુરંગ તૈયાર થઈ છે તો તમે બધા નિકળી જાવ, તે રાતે અમારી વચ્ચે ખુબ ઉગ્ર દલિલો થઈ પણ અમે બંન્નેએ ભાગવાની ના પાડી દીધી. તે રાતે કદાચ અમે કોઈ સુઈ શકયા ન્હોતા. સવારે અમે ઉઠ્યા ત્યારે મેજરે કહ્યું અમે જે કઈ કર્યું તેનો અમને આજે પણ અફસોસ નથી, અમે જીવવા માટે ભાગવા ન્હોતા માગતા, પણ અમે તો તને અને યુસુફને બહાર કાઢવા માટે આ બધુ કર્યું, ત્યાર પછી અમે ખુબ રડયા હતા. મેજરે કહ્યું તેઓ અમને મુકી ભાગી જાય તેવા કાયર નથી, મહંમદે પરવેઝના પગ ઉપર હાથ મુકી જાણે પોતાની લાગણી વ્યકત કરી હોય તેવું લાગ્યું, પરવેઝે કહ્યું સર સુરંગ ખોદવા માટે અમે બધા જ ખુબ મહેનત કરી પણ છેલ્લી ઘડીએ અમારા બંન્નેના કારણે પ્લાન પડતો મુકાયો અને આજે અમે તમારી સામે છીએ, સિન્હા સ્તબ્ધ થઈ ગયા હતા. તેમને લાગ્યુ કે તેમના મગજમાંથી ઓકસીઝન ખલાસ થઈ ગયો છે. મહંમદે વાતનો અંત લાવતા પરવેઝ અને યુસુફના ખભે હાથ મુકતા કહ્યું સર મારા આ બે બહાદુરોને કારણે આજે અમે અહીં છીએ, આ લોકો ભલે ઓછું ભણેલા અને ગરીબ માણસો છે અને પાછા મુસ્લમાન છે, છતાં માણસ તરીકે બહુ નેક અને ઊંચા દરજ્જાના છે. અમે અમારી વાત અહીંયા પુરી કરીએ છીએ. તમારો કાયદો તમને જે કરવાનું કહેતો હોય તે કરો, બસ તમારા અંહમના કારણે મારા બે માસુમ સાથીઓ જેલમાં આવ્યા અને કિંમત ચુકવી રહ્યા છે, તે કહેવા માટે જ મેં તમને જેલમાં બોલાવ્યા હતા.
સિન્હા એકદમ ઊભા થઈ ગયા, તેમની પાસે શબ્દો ખલાસ થઈ ગયા હતા તે ઝડપભેર બેરેકની બહાર નીકળી મેઈન ગેટ તરફ ચાલવા લાગ્યા, તેમણે બેરેકની બહાર ઊભા રહેલા સીપાઈને અને પોલીસ અધિકારીઓને કોઈ પણ પ્રકારની સૂચના પણ આપી નહીં, બેરેકના દરવાજે ઊભા રહેલા સીપાઈ કઈ સમજી શકયા નહીં, સિન્હાને લાગ્યું કે તે જલદી જેલની બહાર નીકળી જાય નહીંતર કોઈ તેમની આંખના આંસુ જોઈ જશે. તે જેલની બહાર નીકળ્યા ત્યારે રાતના ત્રણના ટકોરા વાગી રહ્યા હતા. તેમની કાર હવે તેમના ઘર તરફ દોડી રહી હતી, તેમની આંખમાં આંસુ હતા, પણ રાતના અંધારાને કારણે તેમનો ડ્રાઈવર તેમના આંસુ જોઈ શકતો ન્હોતો, તેમનું મન સતત તેમને ધીક્કારી રહ્યું હોય તેમને તેવું લાગી રહ્યું હતું, પોલીસની નોકરીમાં અનેક વખત તેમણે ખોટું કર્યું હતું પણ આટલો મોટો અનર્થ થઈ જશે તેની તેમને કલ્પના ન્હોતી સિન્હા ગુજરાત કેડરમાં આવ્યા પછી તેઓ ગુજરાતમાં દારૂ પીતા ન્હોતા, પણ ઘરે પહોંચી તેમણે પોતના વોર્ડરોબમાં રહેલી વ્હીસકીની બોટલ કાઢી અને ઉતાવળે ગ્લાસ કાઢી લાર્જ પેગ બનાવ્યો, તે વ્હીસકીનો પેગ લગાવી બકબક કરતા પોતાના મનને શાંત કરવા માગતા હતા, પણ ગ્લાસ ભર્યો ત્યારે તેમની આંખમાંથી જાણે નદી વહેતી હોય તેમ આંસુ વહેવા લાગ્યા તેમના હાથમાં વ્હીસકીનો લાર્જ પેગ ભરેલો હતો, પણ જાણે તેમના હાથમાં તાકાત રહી ન્હોતી કે તે પોતાનો હાથમાં રહેલો ગ્લાસ પોતાના હોઠ સુધી લાવે, તેમના રૂમના નાઈટ લેમ્પમાં માત્ર સિન્હા અને તેમના હાથમાં રહેલા ગ્લાસની આકૃતિ દેખાતી હતી, તે રડતા પોતાની જગ્યાએ જ ઊભા હતા, તેમની આંખમાંથી ટપકતા આંસુ તેમના વ્હીસકીના પેગમાં પડી રહ્યા હતા.
(સમાપ્ત)
દીવાલઃ ભાગ-81: યુસુફે DIG સિન્હાને કહ્યુ સર મેં જેલ સે બહાર નિકલકર સબસે પહેલા આપકા મર્ડર કરનેવાલા થા
